ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΣ ΤΟΝ ΑΛΛΟ

Tου Μαυρογένη Σταύρου

Η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται από την επέλαση της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης και του συνεχούς ανοίγματος της ψαλίδας μεταξύ φτωχών και πλουσίων, με συνέπεια την έκρηξη των κοινωνικών ανισοτήτων και την ανάδυση ζητημάτων που χρειάζονται παγκόσμια συνεργασία για να λυθούν. Είναι επιτακτική λοιπόν η ανάγκη να αντιμετωπίσουμε τα προαναφερθέντα γεγονότα υπό το πρίσμα ενός νέου διεθνισμού ο οποίος θα έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο, την κοινωνική δικαιοσύνη, την  αλληλεγγύη των λαών και την αντιμετώπιση φαινομένων μισαλλοδοξίας και ξεπερασμένων ιστορικών και κοινωνικών στερεοτύπων που συντηρούν το τέρας του εθνικισμού.

 Πριν από περίπου δύο χρόνια ( όντας φοιτητής διεθνών σχέσεων ) είχα την ευκαιρία να συμμετάσχω σε μια σειρά προσομοιώσεων διεθνολογικών ζητημάτων μαζί με Τούρκους φοιτητές της γείτονας χώρας.  Επισκέφθηκα δύο φορές την κοσμοπολίτισσα  Κωνσταντινούπολη αλλά και την μακρινή ανατολίτισσα Άγκυρα. Το κυριότερο όμως είναι και για το οποίο είμαι και πολύ περήφανος, ότι ανήκω στην πρώτη γενιά νέων ελλήνων φοιτητών που στα πλαίσια της επαναπροσέγγισης ήρθαμε σε επαφή με τους αντίστοιχους νέους φοιτητές της Τουρκίας. Οι πρώτες μας συναντήσεις αποτυπώνουν θα έλεγα την κατεστημένη άποψη που υπάρχει δυστυχώς μεταξύ των δύο λαών. Μέναμε περιχαρακωμένοι πίσω από τις θέσεις της διπλωματικής ηγεσίας εκατέρωθεν, προασπιζόμασταν με πάθος το υπό τη στενή έννοια επονομαζόμενο εθνικό συμφέρον και εν τέλει συμμετείχαμε σε παράλληλους μονολόγους που καμία σχέση δεν έχουν με το πνεύμα αυτών των συναντήσεων. Μετά όμως από μερικές συναντήσεις άρχισα σιγά σιγά να ανακαλύπτω τον άλλο. Τον Τούρκο ο οποίος δεν είναι ο «προαιώνιος» εχθρός όπως μας τον σκιαγραφούν  τα ελληνικά σχολικά εγχειρίδια, ούτε ο βάρβαρος απολίτιστος λαός που ψάχνει την ευκαιρία να μας επιτεθεί όπως υποστηρίζουν εγχώριοι ταλιμπάν της πίστης και θεματοφύλακες της παράδοσης. Γνώρισα ένα λαό με τα ίδια άγχη και όνειρα, τις ίδιες απογοητεύσεις και φιλοδοξίες με εμάς. Ένα λαό με δύσκολη καθημερινότητα που προσπαθεί να επιβιώσει σε μια ετερόκλητη Τουρκία της οποίας κοινό σημείο αναφοράς και συνοχής είναι ο Αττατούρκ. Ένα λαό που φοβάται τους δαιμόνιους Έλληνες που συνεχώς του βάζουν τρικλοποδιές.

Και εδώ έγκειται για μένα το σημείο που ναρκοθετεί και αποδιαρθρώνει την ελληνοτουρκική προσέγγιση. Ο φόβος. Η δαιμονοποίηση του Άλλου. Ο αποπροσανατολισμός της κοινής γνώμης. Οι πολιτικές, δημοσιογραφικές, πανεπιστημιακές και επιχειρηματικές ελίτ εκατέρωθεν του Αιγαίου χρησιμοποιούν το φόβο και τη δαιμονοποίηση του Άλλου για την εκπλήρωση ιδιοτελών συμφερόντων. Συμφερόντων που έχουν να κάνουν με το υπερεξοπλισμό σε όπλα των δύο χωρών, με την αύξηση κυκλοφοριών εφημερίδων και τηλεοπτικών μεριδίων σε περιόδους «κρίσης», με τον αποπροσανατολισμό της κοινής γνώμης από σοβαρά εσωτερικά ζητήματα.

Είχε προηγηθεί και άλλοτε η εκ των άνω προσέγγιση των δύο χωρών. Μπορούμε κάλλιστα να επαναφέρουμε στη μνήμη μας τις σχέσεις Βενιζέλου- Κεμάλ μετά τη Λωζάνη οι οποίες και εξασφαλίσανε ηρεμία μέχρι το 1955, καθώς και αντίστοιχες προσπάθειες της ελληνικής χούντας οι οποίες μάλλον δεν κατάφεραν να ξεφύγουν από το γενικότερο «κιτς» πνεύμα που  προέβαλλε η απριλιανή δικτατορία.( χαρακτηριστικό παράδειγμα οι προπαγανδιστικές φωτογραφίες ελλήνων στρατιωτών να αγκαλιάζουν τούρκους μετά από νατοϊκή άσκηση!!!)

Αυτό που κάνει διαφορετική την σημερινή επαναπροσέγγιση είναι ότι εμπεριέχει το στοιχείο της λαϊκής νομιμοποίησης. Οι σεισμοί που χτύπησαν τόσο την Ελλάδα όσο και την Τουρκία έφεραν κοντά τους δύο λαούς και έδωσαν στους ηγέτες τους την ευκαιρία να καταλήξουν σε συμφωνίες σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής έστω και σε ζητήματα «χαμηλής» πολιτικής. Επίσης έχει αρχίσει να δημιουργείται μια γενιά νέων ανθρώπων, δυναμική εξωστρεφής με πρόσβαση στη γνώση λόγω internet και έτοιμη να ακούσει, να γνωρίσει, να διαλεχθεί και αν βρει κοινό έδαφος με τον Άλλο. Αυτή η νέα γενιά όντας το πιο δυναμικό και υγιές κομμάτι της κοινωνίας πρέπει να βγει μπροστά και να διεκδικήσει το σεβασμό και την αναγνώριση του Άλλου, είτε αυτός είναι ο Τούρκος, είτε ο μετανάστης, είτε ο ομοφυλόφιλος, είτε ο οποιοσδήποτε «διαφορετικός» και παράλληλα να συγκρουστεί με συντηρητικές και κατεστημένες  λογικές οι οποίες δεν χειραγωγούν τώρα πια με τη βία και τα τανκς αλλά με τον πνευματικό και ηθικό εκμαυλισμό, με το φόβο και με τους ψευδεπίγραφους παραδείσους της ατομικής επιτυχίας.

Η δίκαιη επανάσταση δεν είναι μονοπώλιο καμιάς γενιάς και είναι καιρός να διεκδικήσουμε με καινούργια Πολυτεχνεία ένα καλύτερο αύριο.