Δευτέρα 24 Οκτωβρίου 2011

Μια διαφορετική ματιά στο "μεγαλύτερο Έλληνα όλων των εποχών"


          

Της Αμαλίας Αλτίνου


Στον διαγωνισμό που οργάνωσε ο τηλεοπτικός σταθμός ΣΚΑΪ ο Μέγας Αλέξανδρος ψηφίσθηκε ως ο μεγαλύτερος Έλληνας όλων των εποχών. Πώς έφτασε όμως ο λεγόμενος «μεγάλος στρατηλάτης» ως την άλλη άκρη του κόσμου; Πέρα από τον μύθο, υπάρχουν και οι σφαγές στη διάρκεια των κατακτητικών εκστρατειών…

Μια εναλλακτική ματιά πάνω στους «Μεγάλους» της ιστορίας, ανάμεσά τους και στο «Μέγα» Αλέξανδρο, προσφέρει ο Κυριάκος Σιμόπουλος στο βιβλίο του, «Ο μύθος των ‘μεγάλων’ της ιστορίας». Για «νοθεία της ιστορίας» κάνει λόγο ο συγγραφέας, επισημαίνοντας ότι πρόσωπα του δημόσιου βίου που πρωταγωνιστούν σε αποτρόπαια εγκλήματα θεωρούνται ιερά και αδιαμφισβήτητα, σε μια προσπάθεια συγκάλυψης των εγκλημάτων, ή έστω ωραιοποιημένα υπό το μανδύα του ηρωισμού και της ανδρείας που επέδειξαν για την «εξαγωγή» του πολιτισμού στους «βάρβαρους» κι «απολίτιστους».

«Δήμιοι και τύραννοι λαών ηρωοποιούνται, εξευγενίζονται και εξεικονίζονται με φωτοστέφανο. Απόπειρα κριτικής έρευνας γύρω από παρόμοια πρόσωπα θεωρείται συχνά βέβηλη και αντεθνική πράξη! Εδραιώνεται έτσι η φήμη ηγεμόνων που πρέπει να προκαλούν φρίκη και απέχθεια και να θεωρούνται όνειδος για την ανθρωπότητα. Νομιμοποιείται η παραχάραξη της ιστορίας από την εκάστοτε εξουσία και τιμώνται οι εξωνημένοι υμνωδοί και αυλοκόλακες».

«Μέγας ο Αλέξανδρος που υποδούλωσε τις ελεύθερες και αυτόνομες ελληνικές πόλεις και κατέλυσε τους ελεύθερους θεσμούς και το πολίτευμα της γνήσιας δημοκρατίας – συμφορά για τους Έλληνες και την ανθρωπότητα – προκαλώντας την παρακμή του κλασικού πολιτισμού. Μέγας ο Αλέξανδρος που γέμισε την Ελλάδα και την Ασία με πτώματα και ερείπια», αναφέρει ο συγγραφέας στο εν λόγω βιβλίο.

Μετά το φόνο του πατέρα του, Φιλίππου Β', ο Αλέξανδρος Γ' ο Μακεδών, εξοντώνει όλους τους συγκληρονόμους του θρόνου για να αναλάβει την εξουσία. Η είδηση για τη δολοφονία του Φίλιππου «προκάλεσε γενική έκρηξη χαράς στις ελληνικές πόλεις», σημειώνει ο συγγραφέας. Ακολούθησε ο ξεσηκωμός των ελληνικών πόλεων που διεκδικούν την ανεξαρτησία και αυτονομία τους. Μόνο οι Θεσσαλοί παρέμειναν υπάκουοι στην μακεδονική μοναρχία. Πολλές περιοχές όπως η Αιτωλία, Αμβρακία, Ήλιδα, Αρκαδία, Αργολίδα, εκδιώκουν τους πράκτορες του Φιλίππου και ανασυγκροτούν την άμεση δημοκρατία, αναφέρει το βιβλίο.

Για την καταστολή του ξεσηκωμού των ελληνικών πόλεων ο Αλέξανδρος οργανώνει εκστρατεία στην νότια Ελλάδα για την κατάπνιξη των ανταρσιών και τον εξαναγκασμό των πόλεων να αναγνωρίσουν την κυριαρχία του νέου μονάρχη. Στο πλαίσιο αυτό, συγκαλείται το 2ο Συνέδριο της Κορίνθου το οποίο αναγνωρίζει τον Αλέξανδρο ως “στρατηγό αυτοκράτορα” και επανεπικυρώνει το σχέδιο “κοινής” εκστρατείας κατά των Περσών, με το σύνθημα της εκδίκησης για τις ελληνικές συμφορές πριν ενάμισι αιώνα, σημειώνει ο συγγραφέας. Ωστόσο, τα δύο Συνέδρια της Κορίνθου (το πρώτο, την εποχή του Φίλιππου) αποτελούν συνέπεια καταναγκασμού και οι αποφάσεις τους «αποτελούσαν εντολές της μακεδονικής μοναρχίας και όχι προϊόν ελεύθερων διαβουλεύσεων», επισημαίνει ο Κ. Σιμόπουλος.

Στο πλαίσιο αυτό συντελείται και το ολοκαύτωμα της Θήβας. Τις σφαγές και τη λεηλασία ακολούθησε η αιχμαλωσία όλων των παιδιών της πόλης, ενώ «έδωσε εντολή να ξεθεμελιωθεί η Θήβα», προκειμένου να αποθαρρύνει κάθε ένοπλη εξέγερση. Τόσο κατά τον Πλούταρχο, όσο και κατά τον Πολύβιο, η ολοκληρωτική καταστροφή της Θήβας απέβλεπε στον εκφοβισμό των υπόλοιπων Ελλήνων ώστε να μην προβούν σε ένοπλο αγώνα και να υποταχθούν στην μακεδονική μοναρχία.

Αντίστοιχα, κατά τη διάρκεια της εκστρατείας στην Ασία, συντελούνται σφαγές ελληνικών πόλεων, τις οποίες είχε αναλάβει να απελευθερώσει από τον περσικό ζυγό. Οι περισσότερες συνθηκολόγησαν και όσες αντιστάθηκαν υπέστησαν συμφορές. Ακόμα και η εντολή του Αλέξανδρου για κατάλυση των ολιγαρχικών καθεστώτων και αποκατάσταση της παραδοσιακής αυτονομίας και των δημοκρατικών θεσμών υπήρξε – κατά τον συγγραφέα – «μια υποκριτική εξαγγελία για να προσελκύσει τη συμπάθεια των μικρασιατικών πόλεων και να αποτρέψει την ένοπλη αντίστασή τους». Όπως υποστηρίζει ο συγγραφέας, η στάση του Αλέξανδρου απέναντι σε κάθε ελληνική πόλη, εύνοια ή διωγμός, καθοριζόταν από την υποταγή ή όχι των κατοίκων.

Η κατάκτηση των ασιατικών χωρών συνοδευόταν από ολοκληρωτική καταστροφή και εγκλήματα, αναφέρει ο συγγραφέας. Ισοπέδωση πόλεων, σφαγή πληθυσμών, εμπρησμοί, βασανιστήρια. Στην Τύρο της Συρίας, το 332 π.Χ., ενώ έπεσαν οι υπερασπιστές της πόλης μετά από πολύμηνη πολιορκία, ο Αλέξανδρος έκανε σκλάβους τις γυναίκες και τα παιδιά, ενώ θανάτωσε με σταύρωση 2000 νέους της Τύρου. Τον ίδιο χρόνο στη Γάζα, μετά την άλωσή της, διέταξε να σφαγιαστούν όλοι οι νέοι, πάνω από 10.000 στο σύνολό τους. «Ήταν τόσο συστηματική η τρομακτική σφαγή κατά την προέλαση στο εσωτερικό της Ασίας που, όπως έλεγαν οι ίδιοι οι Μακεδόνες, ‘τα σπαθιά στόμωσαν, παραμορφώθηκαν, καθώς λιάνιζαν τα κορμιά’».

Όπως παρατηρεί ο Κ. Σιμόπουλος, οι βαρβαρότητες του Αλέξανδρου συγκλόνιζαν τους αρχαίους συγγραφείς, ακόμα και τους υμνητές του, που αναφέρονται στις ομαδικές σφαγές πληθυσμών μετά την άλωση και τα ολοκαυτώματα περιοχών όπως στη Φοινίκη και στη Σογδιανή (332π.Χ.), στην Ινδία (326 π.Χ.), στη Ζάγρο (323 π.Χ.) κ.α. Παράλληλα, ο συγγραφέας ασκεί έντονη κριτική και στην αντιμετώπιση του Αλέξανδρου απέναντι στα ίδια τα μνημεία και έργα τέχνης του ανατολικού πολιτισμού, αρκετά από τα οποία υπέστησαν εμπρησμούς και κατεδαφίσεις. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η καταστροφή της Περσέπολης, που κατά τον Διόδωρο ήταν η πλουσιότερη πόλη του κόσμου. «Μετά την άλωση οι Μακεδόνες εξόντωσαν όλους τους άνδρες και ρίχτηκαν στη διαρπαγή».

«Οι βαρβαρότητες θα ολοκληρωθούν με την ολοσχερή καταστροφή του πολυφημισμένου στην οικουμένη για τους καλλιτεχνικούς θησαυρούς και τα ιστορικά κειμήλια ανακτορικού συγκροτήματος. Μνημεία και σημαντικά έργα τέχνης που αποτελούσαν μια δυναμική σύνθεση και πλούσια ενότητα πολιτιστικών παραδόσεων και τεχνοτροπιών, ασσυριακών και αιγυπτιακών αλλά και με έκδηλες επιρροές του ελληνικού πολιτισμού διαμέσου της Ιωνίας».

Με την κατάκτηση του περσικού κράτους, ο Αλέξανδρος αισθάνεται ως Ασιάτης μονάρχης και νόμιμος διάδοχος του Κύρου, αναφέρει ο συγγραφέας. Υπάρχει πλέον μια μεγάλη αυτοκρατορία, της οποίας η Ελλάδα αποτελεί απλά μια ασήμαντη, μακρινή επαρχία, συμπληρώνει. Ο ίδιος ο Αλέξανδρος υιοθετεί το μεγαλείο και τη χλιδή της περσικής Αυλής καθώς και την απολυταρχική συμπεριφορά των Ασιατών ηγεμόνων. «Αξιώνει να τιμάται ως Πέρσης μονάρχης, κάτι απαράδεκτο για το εκστρατευτικό σώμα που έχει γαλουχηθεί με άλλες παραδόσεις. Προσεγγίζει και περιποιείται τους Ασιάτες μεγιστάνες, εξευτελίζει και θανατώνει τους Ελληνομακεδόνες». Μετά το φόνο του Δαρείου, ο Αλέξανδρος εμφανίζεται ως κληρονόμος της δυναστείας των Αχαιμενιδών. Αδελφοποιείται με την άρχουσα τάξη, διαβεβαιώνοντας τους αυλικούς και αξιωματούχους του Δαρείου ότι είναι προστάτης και σύμμαχός τους. Όπως παρατηρεί ο συγγραφέας, ο Αλέξανδρος μεταμορφώθηκε σε γνήσιο μονάρχη της Ανατολής.

«Ο Αλέξανδρος περιβάλλεται από Πέρσες αξιωματούχους, συμπεριφέρεται ως Ασιάτης μονάρχης. Σατράπες και αριστοκράτες της Περσίας συνωστίζονται στην Αυλή του. Και βίος αναίσχυντος ατιμωτικής κραιπάλης», γράφει ο Κ. Σιμόπουλος. Ο συγγραφέας κάνει λόγο για «εκπερσισμό» του Αλέξανδρου, στον οποίο «οφείλεται και η εμφάνιση στον ελληνικό κόσμο και στους κατοπινούς αιώνες, του τίτλου «βασιλεύς» με τις παρεπόμενες ιδιότητες – απολυταρχία, μεγαλοπρέπεια, χλιδή κτλ. Δεν ήταν άγνωστος στην προαλεξανδρινή εποχή αλλά δεν ταυτιζόταν με την απόλυτη εξουσία».

Όσον αφορά στις μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών από την Ευρώπη στην Ασία και το αντίστροφο, ο Κ. Σιμόπουλος κάνει λόγο για βάρβαρη μέθοδο. Σε αυτούς που υποστηρίζουν ότι η εν λόγω τακτική είχε στόχο τη δημιουργία μιας νέας, συναδελφωμένης κοινότητας με τις επιμιξίες και τους συγγενικούς δεσμούς, ο συγγραφέας αντιπαραβάλλει ένα άλλο επιχείρημα. «Η βίαιη μετακίνηση πληθυσμών αποτελούσε πάντοτε μια βάρβαρη αλλά ασφαλή μέθοδο σκλαβωμού ή ηθικού αφοπλισμού λαών και ανθρώπινων ομάδων, πολιτική που ακολούθησαν πάμπολα ολοκληρωτικά καθεστώτα σε όλους τους καιρούς και σε όλους τους τόπους».


Δημοσιεύτηκε στις 20-5-2009 από την Αμαλία Αλτίνου της ομάδας ΤVXS, στον δικτυότοπο http://www.tvxs.gr/v12051

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου