Κυπριακό:Η στιγμή όπου όλοι διαλέγουν πλευρά στην Ιστορία

Άρθρο του Αδάμου Ζαχαριάδη που δημοσιεύτηκε στο CNN Greece:

(Κάντε κλικ στον παρακάτω σύνδεσμο:)

Κυπριακό:Η στιγμή όπου όλοι διαλέγουν πλευρά στην Ιστορία

Ένα πραγματικά ενδιαφέρον άρθρο του Αδάμου Ζαχαριάδη για τις συνομιλίες μεταξύ των προέδρων των δύο κρατιδίων της Κύπρου, Νίκου Αναστασιάδη και Μουσταφά Ακκιτζή, προκειμένου να βρεθεί μια λύση εδαφικής ένωσης των δύο κρατιδίων, που από το 1974 μοιράζονται το νησί. Σύμφωνα με τον αρθρογράφο, αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία για ένωση των κρατιδίων, η οποία αν δεν πραγματοποιηθεί θα υπάρξει "ημι-αναγνώριση" του τουρκοκυπριακού κρατιδίου, κάτι που δεν έχει γίνει μέχρι τώρα. Η ιδιαιτερότητα του άρθρου έγκειται στο γεγονός ότι την ευθύνη για την κατάσταση που επικράτησε μετά το 1974 στην Κύπρο, δεν την αποδίδει μόνο στην Τουρκία αλλά και σε όσα επιδόθηκε η ελληνοκυπριακή κοινότητα πριν το 1974, προκειμένου να στερήσει από την τουρκοκυπριακή το καθεστώς της κοινότητας, που της είχε εξασφαλίσει η συνθήκη ίδρυσης του κυπριακού κράτους, και να την υποβιβάσει σε μειονότητα. Επισημαίνει επίσης την απόρριψη από τους ελληνοκυπρίους του σχεδίου του Ο.Η.Ε., το 2004, το οποίο αν είχε εφαρμοστεί, σήμερα θα είχαν αποχωρήσει όλοι οι Τούρκοι στρατιώτες από το νησί. Αναδεικνύει, επίσης, τις αρνητικές για την επιτυχία των συνομιλιών επεμβάσεις της ελληνικής κυβέρνησης, η οποία αρνείται στον πρόεδρο της ελληνοκυπριακής κοινότητας την δυνατότητα μιας σειράς δικαιολογημένων παραχωρήσεων, οι οποίες θα διασφάλιζαν την επανένωση των  δύο εθνικών κοινοτήτων του νησιού σε ισότιμη βάση.

Ήταν αντιφασιστικός ο πόλεμος του ’40;

Του Χάρη Παπαδόπουλου 

Για τον περισσότερο κόσμο η 28η Οκτώβρη 1940 είναι η μέρα που η Ελλάδα και ο λαός της είπαν το ΟΧΙ στον φασισμό, η μέρα που ξεκίνησε το «έπος του ‘40».

Όσοι άν­θρω­ποι είναι ενταγ­μέ­νοι στην Αρι­στε­ρά και διεκ­δι­κούν το ΟΧΙ για το λαό και όχι για τον Με­τα­ξά, ακόμα κι αυτοί σπά­νια δια­φω­νούν πως οι φα­ντά­ροι στο μέ­τω­πο πο­λε­μού­σαν ενά­ντια στον φα­σι­σμό και έχυ­ναν το αίμα τους για την ελευ­θε­ρία.

Όμως το κα­θε­στώς του Με­τα­ξά δεν διέ­φε­ρε σε τί­πο­τε από αυτό του Μου­σο­λί­νι. Ήταν το ίδιο ανε­λεύ­θε­ρο και κτη­νώ­δες, έρι­χνε βι­βλία στην πυρά, βα­σά­νι­ζε και δο­λο­φο­νού­σε χι­λιά­δες αρι­στε­ρούς και προ­ε­τοί­μα­ζε τη νε­ο­λαία να γίνει κρέας για τα κα­νό­νια υπέρ της «τιμής του έθνους και του πε­πρω­μέ­νου της φυλής». Ο «Γ’ Ελ­λη­νι­κός Πο­λι­τι­σμός» της 4ης Αυ­γού­στου ήταν η ελ­λη­νι­κή εκ­δο­χή του Τρί­του Ράϊχ.

Η μόνη δια­φο­ρο­ποί­η­ση υπήρ­ξε ως προς την επι­λο­γή ιμπε­ρια­λι­στι­κής συμ­μα­χί­ας: Ο δι­κτά­το­ρας Με­τα­ξάς δεν αμ­φι­σβή­τη­σε ποτέ το δέ­σι­μο των ελ­λή­νων κα­πι­τα­λι­στών με το αγ­γλι­κό κε­φά­λαιο. Αντί­θε­τα η Ιτα­λία, ο «κου­ρε­λής ιμπε­ρια­λι­σμός» σύμ­φω­να με τη ρήση του Λένιν, αφού φλέρ­τα­ρε επί μα­κρόν με την Αγ­γλία και τη Γαλ­λία – πα­ράλ­λη­λα με τη στενή σχέση με τον Αδόλ­φο Χί­τλερ - προ­τί­μη­σε την έντα­ξη στον Άξονα και την επέ­κτα­ση στον δρόμο προς τον έλεγ­χο του Σουέζ, με ταυ­τό­χρο­νη επί­θε­ση σε Ελ­λά­δα και Βό­ρεια Αφρι­κή.

Ο ελ­λη­νοϊ­τα­λι­κός πό­λε­μος ήταν μια πε­ρι­φε­ρεια­κή σύ­γκρου­ση ενταγ­μέ­νη μέσα στον Δεύ­τε­ρο Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο, την πιο δο­λο­φο­νι­κή σύρ­ρα­ξη της Ιστο­ρί­ας, που έγινε ανά­με­σα σε «πει­να­σμέ­νους» και σε «χορ­τά­τους» ιμπε­ρια­λι­στές για το ξα­να­μοί­ρα­σμα του κό­σμου. Ακρι­βώς όπως και ο Πρώ­τος Πα­γκό­σμιος Πό­λε­μος…       

 «Ο πό­λε­μος γεν­νιέ­ται απ’ την ει­ρή­νη τους, καθώς ο γιος από τη μάνα»

Στον στίχο αυτό του Μπρε­χτ συ­νο­ψί­ζε­ται με ενάρ­γεια η ει­κο­σα­ε­τία της ει­ρή­νης ανά­με­σα στον Α΄ και τον  Β΄ Πα­γκό­σμιο Πό­λε­μο, όπου προ­ε­τοι­μά­στη­καν και ωρί­μα­σαν οι συν­θή­κες για να γίνει ανα­πό­φευ­κτο το μα­κε­λειό του 1939-1945. Η Γερ­μα­νία, δεύ­τε­ρη τότε βιο­μη­χα­νι­κή δύ­να­μη στον κόσμο, υπο­χρε­ώ­θη­κε σε υπέ­ρο­γκες πο­λε­μι­κές απο­ζη­μιώ­σεις κάτω από διε­θνή επι­τρο­πεία και στε­ρή­θη­κε τις δυ­να­τό­τη­τες οι­κο­νο­μι­κής επέ­κτα­σης στην υπό­λοι­πη Ευ­ρώ­πη. Δίπλα της κα­τέ­λη­ξαν να συ­να­σπι­στούν η Ιτα­λία και η Ια­πω­νία, που ανή­καν στο στρα­τό­πε­δο των νι­κη­τών του Α΄ Πα­γκό­σμιου Πο­λέ­μου, αλλά βρέ­θη­καν «ριγ­μέ­νες» στον αγώνα τους για αποι­κια­κή εξά­πλω­ση σε σχέση με τις υπό­λοι­πες ευ­ρω­παϊ­κές αποι­κιο­κρα­τί­ες που είχαν πάρει ήδη τα κα­λύ­τε­ρα φι­λέ­τα. Το «κραχ» του ’29,  η οι­κο­νο­μι­κή κα­τη­φό­ρα του κα­πι­τα­λι­σμού και η άνο­δος της φα­σι­στι­κής αντε­πα­νά­στα­σης σε μια σειρά χώρες της Ευ­ρώ­πης επι­σφρά­γι­σαν το ανα­πό­δρα­στο του νέου πο­λέ­μου.

Είναι αλή­θεια πως οι «Δυ­νά­μεις του Άξονα» ήταν όλες δι­κτα­το­ρι­κά κα­θε­στώ­τα και η ίδια η Γερ­μα­νία του Χί­τλερ απο­τε­λού­σε τον ορι­σμό του τρό­μου και της βαρ­βα­ρό­τη­τας: ήταν κυ­ριο­λε­κτι­κά τα «Με­σά­νυ­χτα του Κό­σμου». Το Ολο­καύ­τω­μα των Εβραί­ων και η φρίκη των στρα­το­πέ­δων εξό­ντω­σης δεν υπήρ­ξαν απλώς τα  απο­τε­λέ­σμα­τα, αλλά είναι συ­νώ­νυ­μα πλέον του φα­σι­σμού.

Αλλά ο κυ­νι­σμός, η αχρειό­τη­τα και η κτη­νω­δία δεν έλει­ψαν και από το υπο­τι­θέ­με­νο δη­μο­κρα­τι­κό στρα­τό­πε­δο. Η Αγ­γλία και η Γαλ­λία πα­ρε­μπό­δι­ζαν με το πρό­σχη­μα της «ου­δε­τε­ρό­τη­τας» την άμυνα της Ισπα­νί­ας απέ­να­ντι στη σφαγή που ορ­γά­νω­νε ο Φράν­κο με τη συν­δρο­μή του ιτα­λι­κού πε­ζι­κού και της γερ­μα­νι­κής αε­ρο­πο­ρί­ας. Όλες οι «δη­μο­κρα­τι­κές» χώρες του πλα­νή­τη έκλει­σαν τα σύ­νο­ρά τους στους Εβραί­ους πρό­σφυ­γες από τη Γερ­μα­νία και την Ανα­το­λι­κή Ευ­ρώ­πη και έστελ­ναν πίσω στον Χί­τλερ τα πλοιά­ριά τους ή τα βύ­θι­ζαν. Κι αυτό το αί­σχος συ­νε­χί­στη­κε ακόμη και κατά τη διάρ­κεια του πο­λέ­μου με τη Γερ­μα­νία.

Αγ­γλία και Γαλ­λία πα­ρέ­δω­σαν, με τη συμ­φω­νία του Μο­νά­χου, μια κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δη­μο­κρα­τία, την Τσε­χο­σλο­βα­κία, στην από­λυ­τη διά­θε­ση του Χί­τλερ. 

Όταν, τέλος, Αγ­γλία και Γαλ­λία κή­ρυ­ξαν τον πό­λε­μο στη Γερ­μα­νία, το έκα­ναν για να υπε­ρα­σπί­σουν την Πο­λω­νία του αντι­ση­μί­τη δι­κτά­το­ρα Πιλ­σού­τσκι, που δεν είχε τί­πο­τε να ζη­λέ­ψει σε ατι­μία ούτε από τον Με­τα­ξά ούτε από τους ηγέ­τες του Άξονα.

Ο Δεύ­τε­ρος Πα­γκό­σμιος Πό­λε­μος από τη μεριά των Συμ­μά­χων έγινε για να υπε­ρα­σπί­σουν τα κε­κτη­μέ­να τους σε αποι­κί­ες και αγο­ρές και δεν είχε την πα­ρα­μι­κρή σχέση με ευαι­σθη­σί­ες και ανη­συ­χί­ες απέ­να­ντι στον φα­σι­σμό.

Το «αλ­βα­νι­κό έπος» ή ο πό­λε­μος της «ελε­ει­νής μορ­φής»

Οι μάχες στα βουνά της Ηπεί­ρου και της Αλ­βα­νί­ας ήταν μια ανη­λε­ής αλ­λη­λο­ε­ξό­ντω­ση δύο ισο­δύ­να­μων αριθ­μη­τι­κά στρα­τών, 500.000 αν­δρών συ­νο­λι­κά,  μέσα στην αθλιό­τη­τα και τα κρυο­πα­γή­μα­τα. Ο πό­λε­μος αυτός δεν είχε τί­πο­τε το επικό και τί­πο­τε απο­λύ­τως που να έχει σχέση με αντι­φα­σι­στι­κό αγώνα.   

Είναι γνω­στό πως, αρ­κε­τά συχνά, οι ιτα­λοί φα­ντά­ροι, στην αρχή του­λά­χι­στον του πο­λέ­μου, πα­ρα­δί­δο­νταν στους Έλ­λη­νες όταν έβρι­σκαν την ευ­και­ρία, φω­νά­ζο­ντας τη λέξη «frateli» που ση­μαί­νει «αδέλ­φια». Θα ήταν αρ­κε­τά εύ­λο­γο πως, αν ο ελ­λη­νι­κός στρα­τός είχε την πα­ρα­μι­κρή πρό­θε­ση για αντι­φα­σι­στι­κή νίκη και ει­ρή­νη, τότε θα έπρε­πε, από τα χα­ρα­κώ­μα­τα να γί­νο­νται εκ­κλή­σεις στους ιτα­λούς φα­ντά­ρους να πα­ρα­δο­θούν, με τη­λε­βό­ες και προ­κη­ρύ­ξεις στα ιτα­λι­κά, για να υπο­νο­μευ­θεί ο φα­σι­στι­κός στρα­τός.

Τί­πο­τε τέ­τοιο δεν συ­νέ­βη και αντί­θε­τα ο ελ­λη­νι­κός στρα­τός με­τα­χει­ρι­ζό­ταν με ελε­ει­νό τρόπο τους ιτα­λούς αιχ­μα­λώ­τους πο­λέ­μου. Υπάρ­χουν μαρ­τυ­ρί­ες για συ­στη­μα­τι­κούς ακρω­τη­ρια­σμούς και δο­λο­φο­νί­ες, όπως και κο­μπορ­ρη­μο­σύ­νες Ελ­λή­νων πα­λι­κα­ρά­δων που επι­δεί­κνυαν τις συλ­λο­γές κομ­μέ­νων αυ­τιών από τους αιχ­μα­λώ­τους. Τα κομ­μέ­να αυτιά του «φρα­τέ­λου» έγι­ναν και πα­νη­γυ­ρι­κός στί­χος σε διά­ση­μο τρα­γού­δι της Σο­φί­ας Βέμπω.

Έτσι, ο πό­λε­μος στα βουνά πήρε χα­ρα­κτή­ρα σφα­γεί­ου μέχρι τε­λι­κής πτώ­σε­ως του ενός αντι­μα­χό­με­νου από τον άλλο. Την ίδια στιγ­μή, και ενώ από το κα­θε­στώς Με­τα­ξά στρα­τεύ­ο­νταν κλά­σεις αρ­κε­τά με­γα­λύ­τε­ρης ηλι­κί­ας, όλα τα στε­λέ­χη της ΕΟΝ - της φα­σι­στι­κής νε­ο­λαί­ας του Με­τα­ξά - όπως και όλη η «χρυσή νε­ο­λαία» της αστι­κής τάξης πα­ρέ­με­ναν απο­σπα­σμέ­νοι στην Αθήνα μα­κριά από τις κα­κου­χί­ες του με­τώ­που. Ήταν η κά­θο­δος στα Τάρ­τα­ρα του Άδη για τους φτω­χούς και ένα πα­νη­γύ­ρι χωρίς στα­μα­τη­μό για τους χρυ­σο­κάν­θα­ρους.

Με την ει­σβο­λή του γερ­μα­νι­κού στρα­τού στις 6 Απρί­λη 1941 τε­λεί­ω­σαν οι «ηρω­ι­κές» σε­λί­δες του ελ­λη­νι­κού στρα­τού. Λίγες μέρες μετά  κι ενώ οι στρα­τιώ­τες πο­λε­μούν ακόμα, ένα τμήμα της στρα­τιω­τι­κής ηγε­σί­ας με επι­κε­φα­λής τον στρα­τη­γό Τσο­λά­κο­γλου υπο­γρά­φει την άνευ όρων πα­ρά­δο­ση. Κι έτσι, ο Βα­σι­λιάς μαζί με ένα τμήμα της άρ­χου­σας τάξης ανα­χω­ρούν άρον-άρον για την Αί­γυ­πτο υπό την προ­στα­σία των Άγ­γλων, ενώ ένα άλλο τμήμα των αστών, το με­γα­λύ­τε­ρο, μένει στην Ελ­λά­δα και συ­νερ­γά­ζε­ται με τους νι­κη­τές Ναζί. Ο Τσο­λά­κο­γλου - με τις ευ­λο­γί­ες του αρ­χιε­πί­σκο­που Δα­μα­σκη­νού – θα είναι ο πρώ­τος πρω­θυ­πουρ­γός της κυ­βέρ­νη­σης δο­σί­λο­γων. Ο πα­νε­πι­στη­μια­κός Λο­γο­θε­τό­που­λος θα είναι ο δεύ­τε­ρος και το πο­λι­τι­κό στέ­λε­χος της Δε­ξιάς από τζάκι, ο Ιω­άν­νης Ράλ­λης θα είναι και ο τε­λευ­ταί­ος.   

Αυτό το ρά­γι­σμα του γυα­λιού μέσα στην άρ­χου­σα τάξη, μαζί με την τε­ρα­τω­δία της φα­σι­στι­κής κα­το­χής, θα δώσει την ευ­και­ρία να ξε­σπά­σει πραγ­μα­τι­κός αντι­φα­σι­στι­κός αγώ­νας «από τα κάτω», από την ερ­γα­τι­κή και αγρο­τι­κή μάζα που ήταν εξορ­γι­σμέ­νη με την προ­δο­σία του αστι­κού κό­σμου. Αυτό είναι ένα άλλο τε­ρά­στιο κε­φά­λαιο, η ελ­λη­νι­κή επα­νά­στα­ση της δε­κα­ε­τί­ας του ’40, που αξί­ζει να με­λε­τη­θεί ξε­χω­ρι­στά.   

Δημοσιεύτηκε στις 27/10/2016 στον δικτυότοπο  Rproject

https://rproject.gr/article/itan-antifasistikos-o-polemos-toy-40

Η Λοζάνη, ο Ερντογάν και η Αριστερά

του Πέτρου Τσαγκάρη

Μετά το αποτυχημένο Ιουλιανό πραξικόπημα και ειδικά από τον Σεπτέμβρη, ο Ρ. Τ.Ερντογάν αναφέρεται συχνά στη συνθήκη της Λοζάνης, υποστηρίζοντας ότι αυτή κληροδότησε προβλήματα στη σημερινή Τουρκία.

Στην Αθήνα αυτές οι δηλώσεις ερμηνεύονται ως πολεμική απειλή σε βάρος της Ελλάδας και εγείρουν υστερία αντιδηλώσεων. Ωστόσο, όποιος θέλει να δει τη συνολική εικόνα, θα διαπιστώσει εύκολα ότι οι δηλώσεις Ερντογάν έχουν δύο κυρίως στόχους και αποδέκτες: τις σημερινές δυτικές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (ως φυσική συνέχεια των τότε ιμπεριαλιστικών δυνάμεων που επέβαλαν τη συνθήκη των Σεβρών και τη Συνθήκη της Λοζάνης), αλλά και τους πολιτικούς επιγόνους εκείνων που υπέγραψαν τη Συνθήκη της Λοζάνης εκ μέρους της Τουρκίας, δηλ. τους κεμαλιστές.

Ο Ερντογάν επιτίθεται ευθέως στην κεμαλική αντιπολίτευση και χρησιμοποιεί την ιστορία, καταλογίζοντας στους πολιτικούς προγόνους των κεμαλιστών (κυρίως στον Ισμέτ Ινονού) «υποχωρητικότητα» απέναντι στους ιμπεριαλιστές, επειδή αποδέχθηκαν τη Συνθήκη.

Όπως λέει ο Σεμίχ Ιντίζ στη «Χουριέτ»: «ο Ερντογάν και οι οπαδοί του ενδιαφέρονται σαφώς περισσότερο να πάρουν τη ρεβάνς με τους κοσμικούς τους εχθρούς και τώρα επιλέγουν να τους χτυπήσουν επιτιθέμενοι στην ιδρυτική γενιά του κοσμικού κράτους».

Όμως για το πολιτικό ακροατήριο του Ερντογάν έχει μια επιπλέον ιδιαίτερη σημασία η αποκαθήλωση της Συνθήκης της Λοζάνης, καθώς αυτή σήμανε και το τέλος του Χαλιφάτου, την οριστική και νομική κατάργηση του καθεστώτος του Σουλτάνου και τη γέννηση του σύγχρονου τουρκικού κοσμικού κράτους. Γι’ αυτό στην ίδια την Τουρκία ο Ερντογάν δεν έχει κανένα σύμμαχο σε αυτή την αναθεώρηση της Ιστορίας. Ένα ένα τα κορυφαία στελέχη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, με προεξάρχοντα τον ηγέτη του, τονίζουν την ιδρυτική σημασία που έχει για το τουρκικό κράτος η Συνθήκη της Λοζάνης.

Ακόμη και ο ηγέτης του ακροδεξιού εθνικιστικού MHP, ο Ντεβλέτ Μπαχτσελί, κριτικάρει την αμφισβήτηση της συνθήκης από τον Ερντογάν και λέει ότι το ζήτημα είναι αρμοδιότητα των ιστορικών. Φυσικά αντίστοιχη είναι και η θεώρηση της Αριστεράς.

Είναι αξιοπρόσεκτο ότι οι μόνοι σύμμαχοι του Ερντογάν και του κόμματός του σε αυτή την πολιτικοϊδεολογική διαμάχη βρίσκονται… στην Αθήνα. Μόνο η κυρίαρχη ελληνική ανάγνωση της Ιστορίας θεωρεί το τουρκικό κράτος συνέχεια του οθωμανικού, σε μια πλήρη και ανιστόρητη σύμπλευση με τον ελληνικό εθνικισμό της δεκάρας και με τον τουρκικό ισλαμισμό.

Η συνθήκη της Λοζάνης είναι πράγματι η ιδρυτική διακήρυξη του σύγχρονου τουρκικού κράτους. Τότε, η ανερχόμενη τουρκική αστική τάξη, σε κλιμακούμενη ρήξη με το οθωμανικό καθεστώς, είχε αναλάβει –και εν πολλοίς έφερε σε πέρας– το διπλό ρόλο: να ανατρέψει το καθεστώς και ταυτόχρονα να αποκρούσει τους ιμπεριαλιστές εισβολείς –και μέσα από αυτά τα δύο να δημιουργήσει το τουρκικό έθνος και να επιβάλει σε μεγάλα στρώματα του πληθυσμού την τουρκική εθνική συνείδηση. Όμως οι στρατιωτικές δυσκολίες που είχε να αντιμετωπίσει το 1920 αντικαθρεφτίζονται στον χάρτη της Συνθήκης των Σεβρών (βλ. δίπλα).

Οι νικητές του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου είχαν εισβάλει από παντού στην καταρρέουσα οθωμανική αυτοκρατορία (που είχε συνταχθεί με τις δυνάμεις των ηττημένων). Στην Ιταλία είχε παραχωρηθεί το ένα τρίτο της σημερινής Τουρκίας, την Κωνσταντινούπολη την κατείχαν οι Άγγλοι (όπως επίσης και την πετρελαιοπαραγωγό περιοχή της Μοσούλης), ενώ οι Γάλλοι κατείχαν αυτό που κάποτε αποτελούσε το νότο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (Συρία κλπ.).

Η ελληνική πλευρά συμμετείχε ενεργά στην κατακτητική εκστρατεία σε πλήρη συνεργασία με τους ιμπεριαλιστές. Ο Βενιζέλος πίεζε διαρκώς να αποσπάσει κομμάτι της καταρρέουσας Αυτοκρατορίας και τελικά οι νικητές του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου του έδωσαν το «πράσινο φως» να αποβιβάσει μια μεραρχία στη Σμύρνη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε τον Μάιο του 1919 υπό την προστασία αγγλικών, γαλλικών και αμερικανικών(!) πλοίων.

Στις 20 Ιουνίου 1920 (όταν το κίνημα του Κεμάλ αρχίζει να γίνεται απειλητικό για τις δυνάμεις κατοχής της Μ. Ασίας), ο Γάλλος πρωθυπουργός Μιλεράντ συμφωνεί με τον Λόιντ Τζορτζ να εξουσιοδοτήσουν την Ελλάδα να προχωρήσει σε επέλαση. Έτσι ξεκίνησε το δεύτερο σκέλος της μικρασιατικής εκστρατείας: ο ελληνικός στρατός καλείτο να επιβάλει τους –ιμπεριαλιστικούς– όρους της συνθήκης των Σεβρών.

Όταν, κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων, υπήρξαν και πάλι προβλήματα στην επιβολή των ιμπεριαλιστικών σχεδίων, ο Βενιζέλος είχε ξανά έτοιμη την πρόταση: με επιστολή του προς τον Λόιντ Τζορτζ στις 5/10/1920, ζητούσε να επιτραπεί η παρέμβαση του ελληνικού στρατού για τη δημιουργία κοινού ποντοαρμενικού κράτους που θα περιλάμβανε και τη Γεωργία. Έτσι θα δημιουργούνταν «ένα συμπαγές φράγμα εναντίον του Ισλαμισμού και ενδεχομένως εναντίον του ρωσικού ιμπεριαλισμού», έλεγε.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο «δημοκράτης» Βενιζέλος έστεργε να συμμετάσχει σε ιμπεριαλιστικές αντικομουνιστικές εκστρατείες. Είχε προηγηθεί ένα χρόνο πριν η κατάπτυστη αποστολή του Α’ Σώματος Στρατού στην εκστρατεία της Ουκρανίας ενάντια στο νεαρό εργατικό κράτος που είχε προκύψει μετά την επανάσταση του 1917.

Ήταν αυτές οι συνθήκες κάτω από τις οποίες ο Κεμάλ στράφηκε για βοήθεια προς τη Μόσχα. Η σοβιετική ηγεσία απάντησε έπειτα από ενάμιση μήνα μέσω του Τσιτσέριν (επιτρόπου επί των Εξωτερικών), προτείνοντας μάλιστα την ανταλλαγή διπλωματικών αντιπροσωπειών. Τελικά πολλούς μήνες μετά (Μάρτης του 1921) θα υπογραφεί κοινή συνθήκη μεταξύ των δύο μερών, βάσει της οποίας η ρωσική πλευρά βοήθησε σημαντικά με όπλα, πολεμοφόδια και άλλα υλικά μέσα τον Κεμάλ.

Αυτή η βοήθεια, αλλά και οι φόβοι των Γάλλων και των Ιταλών ότι η εξεγερμένη Τουρκία του Κεμάλ μπορεί να μετατραπεί σε προέκταση του μπολσεβίκικου κράτους, οδήγησαν σε υποχώρηση τις δύο αυτές χώρες. Σοβαρό ρόλο έπαιξε και η κούραση των φαντάρων, που είχαν συμμετάσχει στο σφαγείο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας συνοδεύτηκε από ανείπωτες σφαγές και αναγκαστικές μετακινήσεις πληθυσμών εκατέρωθεν, με κύρια θύματα μουσουλμάνους και χριστιανούς κάθε εθνότητας, Τούρκους, Έλληνες, Αρμένιους και άλλους. Η Τουρκία του Κεμάλ κατάφερε να ανατρέψει το καθεστώς που είχε δημιουργηθεί από τη συνθήκη των Σεβρών και έτσι φτάσαμε τελικά στη Συνθήκη της Λοζάνης.

Όμως ακόμη και με τη συνθήκη αυτή δεν αποκαταστάθηκαν τα όρια της παλιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Αυτή είναι η «κριτική» που κάνει σήμερα στους κεμαλικούς ο Ερντογάν, προσπαθώντας να τους χρεώσει «ανεπαρκή» πατριωτισμό. Κυρίως όμως προσπαθεί να πείσει τον τουρκικό λαό για την «ιστορικότητα» των διεκδικήσεων της Τουρκίας σε περιοχές όπως η Μοσούλη. Να νομιμοποιήσει δηλ. στα μάτια του λαού μια πιθανή εμπλοκή σε πολεμικές περιπέτειες με στόχο το μοίρασμα εδαφών. Κι από την άλλη «φωνάζει» στους υπόλοιπους ιμπεριαλιστές ότι η Άγκυρα είναι εδώ και διεκδικεί. Οι φωνές του είναι φιλοπόλεμες, αλλά σε κόντρα με τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, πιθανά με ΟΛΕΣ τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις.

Αντίθετα η ελληνική κυβέρνηση βρίσκεται –για άλλη μια φορά– σε συνεννόηση με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις (πιθανότατα με ΟΛΕΣ τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις) για μια άλλη μοιρασιά: των θαλάσσιων περιοχών και των κοιτασμάτων τους στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Πρόκειται για εξίσου επικίνδυνες εκστρατείες που μπορεί να μη μοιάζουν με αυτές του Βενιζέλου, αλλά δεν έχουν να προσφέρουν, όπως και εκείνες, τίποτα στο λαό. Όποιος δεν κατανοεί την πλήρη εικόνα της περιοχής οδηγείται σε εντελώς λάθος πολιτική. Και είναι κρίμα αν αυτή τη λάθος πολιτική την ενστερνίζεται και η Αριστερά.

φωτό: Ο Χάρτης της Συνθήκης των Σεβρών αποτυπώνει την κατάσταση που είχε διαμορφωθεί το 1920

Δημοσιεύτηκε στην "Εργατική Αριστερά", φ. 370 (26/10).

Οι…αγαπημένες μας απειλές !

Πήρε φωτιά το διαδίκτυο το τελευταίο διήμερο με τίτλους  με τίτλους όπως «ο Ερντογάν μας απειλεί», «θέτει θέμα συνόρων», «αμφισβητεί τα σύνορα», έως και ότι ετοιμάζεται για πόλεμο ακούσαμε και γενικώς δημοσιογράφοι, blogers και λοιποί ανακάλυψαν «φλέγον εθνικό θέμα» και έδωσαν τα ρέστα τους για μια ακόμη φορά... Τι είχε συμβεί ;

Απλά ο Ερντογάν έκανε κάποιες δηλώσεις για λαϊκή κατανάλωση, οι οποίες στόχο είχαν στην πραγματικότητα να αποδημήσουν τον Κεμάλ και τον Κεμαλισμό,και όπου χαρακτήρισε μη συμφέρον για την Τουρκία το μοίρασμα των συνόρων που επέφερε η συνθήκη της Λωζάνης το 1923.Επρόκειτο για μια ιστορική άποψη και αναφορά που καθόλου δεν συνοδεύτηκε από δηλώσεις για επαναχάραξη και αλλαγές συνόρων στο μέλλον. Μήπως παρόμοιες δηλώσεις δεν γίνονται κατά καιρούς στην Ελλάδα για Ίμβρο και Τένεδο, για τη βόρεια Ήπειρο και το πόσο μας αδίκησαν οι κακοί σύμμαχοι κλπ ;

Προς τι λοιπόν αυτός ο πανικός και η υπερβολή ;

Πέρα από τους καθαρά πολιτικούς λόγους σκοπιμότητας (που είναι σαφώς υπαρκτοί) που έχουν να κάνουν με τη φιλορωσική αντι-Ερντογάν γραμμή του Ελληνικού πολιτικού κατεστημένου, θα έλεγα ότι στην πραγματικότητα το Ελληνικό έθνος και κράτος από τη γέννησή τους τρέφονται από εθνικούς εχθρούς και κινδύνους. Αν και αυτοί οι κίνδυνοι δεν είναι πάντα παράλογοι, όπου δεν υπάρχουν τους ανακαλύπτουμε και από μόνοι μας ! 

Ο δε Ελληνικός λαός πάντα πείθεται για την ύπαρξή τους γιατί μέσα σε αυτά τα 200 χρόνια ανεξαρτησίας έχει ζήσει στο πετσί του πολέμους, καταστροφές και πολιτικές αστάθειες και δύσκολα μπορεί να κρίνει ποιος έφταιγε για αυτές. Πάντα πιστεύει και πείθεται πως έφταιγαν οι άλλοι και ποτέ εμείς και θαρρεί κανείς πως αν δεν υπήρχαν αυτοί οι εχθροί δύσκολα θα επιβιώναμε και ως έθνος, αφού ίσως να χάναμε πολλά από τα ερείσματα μας για επιβίωση και αυτοεπιβεβαίωση !

Υπερβολικό; Μπορεί ναι , μπορεί και όχι…

Έτσι και στη σημερινή εποχή του ίντερνετ, των trolls, των «ψεκασμένων» , της Χρυσής Αυγής και λοιπών ο Έλληνας κάλλιστα έχει πειστεί πως κινδυνεύει  από Τούρκους, «Σκοπιανούς», Αλβανούς, Κοσοβάρους, αλλά και από τους «άτιμους» Αμερικάνους και Εβραίους συμμάχους τους που και καλά είναι έτοιμοι στην πρώτη ευκαιρία να βοηθήσουν όλους αυτούς για να μας κατασπαράξουν !!  Και όλα αυτά αν και από ιδρύσεώς του το Ελληνικό κράτος δεν έχει χάσει ούτε σπιθαμή συνόρων και αντίθετα επεκτάθηκε πολλές φορές πάνω από το αρχικό του μέγεθος !

Συνοψίζοντας θα λέγαμε κατά πρώτον πως ειδικά σήμερα ζούμε σε μια εποχή πατριδολαγνείας και εθνολαγνείας όπου πολιτικοί, κόσμος και ΜΜΕ τρέφονται και αυτοεπιβεβαιώνονται  μέσα στην κρίση και την παρακμή μας με εθνικά θέματα που και όταν δεν υπάρχουν τα δημιουργούμε από μόνοι μας.Οτιδήποτε μη εθνικά ορθό και αν ακουστεί γίνεται πανικός και στήνονται λαϊκά δικαστήρια εθνικοφρόνων στην πολιτική, στα ΜΜΕ και στα social media, ειδικά αν αυτό αφορά οποιονδήποτε επώνυμο και κάποια δήλωσή του (πχ. Ρέμος πρόσφατα και θυμηθείτε Παντελίδης παλιότερα) και αυτή η τριτοκοσμική κατάσταση δεν λέει να σταματήσει ,αντίθετα δημιουργούνται συνεχώς και νέα εθνικιστικά κόμματα έτοιμα για εθνολαϊκισμό και πατριδοκαπηλεία.

Γενικώς-όχι μόνο τώρα,αλλά και παλιότερα- οτιδήποτε θεωρείται εθνικό θέμα, αντιμετωπίζεται από τη μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων κατά πρώτον με το δόγμα πως εμείς ως Ελλάδα «πάντα έχουμε δίκιο» και δεύτερον με την εξαφάνιση κάθε μέτρου και κάθε ίχνους ορθολογισμού και αντικειμενικότητας στη σκέψη και στα λεγόμενά μας. Αυτό μας οδηγεί πολλές φορές και σε συμπεριφορές φασίζουσες και ακατανόητες από οποιονδήποτε δεν γνωρίζει την Ελληνική κουλτούρα και νοοτροπία. Οι δε πολιτικοί μας είτε αρνούνται να συγκρουστούν με το λαϊκό αίσθημα φοβούμενοι το πολιτικό κόστος, είτε υποδαυλίζουν αυτές τις νοοτροπίες.

Θυμηθείτε το Μακεδονικό ως την πιο χαρακτηριστική περίπτωση εθνικού θέματος όπου απουσίαζε και απουσιάζει ακόμα κάθε ίχνος ορθολογισμού και μετριοπάθειας. Έτσι και οι πολιτικοί μας δεν θέλησαν να το αγγίξουν τόσα χρόνια, φοβούμενοι –εκτός των καθαρά γεωπολιτικών ζητημάτων που εξυπηρετούν- πως το πολιτικό κόστος θα είναι πολύ μεγάλο.

Δημοσιεύτηκε στον δικτυότοπο ΤΑ "ΑΙΡΕΤΙΚΑ" την 1η Οκτωβρίου 2016.

Συνέντευξη του Φίλιππα Κυρίτση από την Αντιεθνικιστική Κίνηση στο μακεδονικό MKD.mk

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΦΙΛΙΠΠΑ ΚΥΡΙΤΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΕΘΝΙΚΙΣΤΙΚΗ ΚΙΝΗΣΗ

Αγωνιζόμαστε για την αναγνώριση του δικαιώματος της Μακεδονίας να αυτοαποκαλείται όπως θέλει, αλλά η ελληνική Εκκλησία και ο στρατός δεν θα το επιτρέψουν

"Η Αντιεθνικιστική κίνηση είναι μια ομάδα που επιδιώκει να βοηθήσει τους Έλληνες να κατανοήσουν την ιστορία τους και να αφήσουν πίσω τα ψέματα που έμαθαν για την προέλευσή τους. Οργανώθηκε το 2003 από ανθρώπους με αντιεθνικιστικό παρελθόν γύρω από τον Γιώργο Νακρατζά, έναν ένθερμο υποστηρικτή του κόμματος Ουράνιο Τόξο, το οποίο αγωνίζεται για την αναγνώριση της ύπαρξης μακεδονικής μειονότητας στην Ελλάδα", είπε σε μια συνέντευξη στο MKD.mk, ο Φίλιππας Κυρίτσης, μέλος της Κίνησης.

Τι κάνατε πρακτικά σαν Κίνηση για την μακεδονική μειονότητα;

- Μέσω αυτής της ομάδας ενάντια στον εθνικισμό, διοργανώσαμε πολλές συναντήσεις για να προβάλουμε την μακεδονική μειονότητα της Ελλάδας και να υποστηρίξουμε το δικαίωμα της γειτονικής χώρας να ονομάζεται όπως θέλει. Αλλά κανένα από τα ελληνικά πολιτικά κόμματα δεν αποδέχεται να ονομάζεται Μακεδονία. Ούτε δέχονται την ύπαρξη μακεδονικής μειονότητας στην Ελλάδα. Ούτε τουρκικής μειονότητας. Γι' αυτούς υπάρχει μόνο μια θρησκευτική μειονότητα.

Τέτοιες συμπεριφορές, δεν φαίνεται να γκρεμίζουν τον εθνικό μύθο περί ελληνισμού και περί δημοκρατίας;

- Ένα πράγμα πρέπει να είναι σαφές, ότι ο στρατός και η Εκκλησία ως πιο αρμόδιοι για την εξωτερική πολιτική της Ελλάδας, υπαγορεύουν στους άλλους τις πεποιθήσεις τους σχετικά με την προέλευση των Ελλήνων και την απουσία μειονοτήτων. Εδώ πρέπει να αναφέρω για την κατάσταση στην Ελλάδα, ότι ο στρατός και η Εκκλησία, υποστήριξαν και το φασιστικό κόμμα Χρυσή Αυγή. Η Χρυσή Αυγή έχει την άδεια να εισάγει "εθνικά υγιείς απόψεις". Ένα παράδειγμα είναι η περίπτωση, πριν από αρκετά χρόνια, όταν το Ουράνιο Τόξο παρουσίασε το Ελληνομακεδονικό Λεξικό στην Αθήνα. Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, στην οποία συμμετείχαν περίπου 50  άτομα, οι συμμετέχοντες δέχθηκαν επίθεση από μέλη της Χρυσής Αυγής. Η αστυνομία, αν και η εκδήλωση ήταν στο κέντρο της Αθήνας, είχε φύγει. Μόλις έφυγαν οι ταραξίες, η αστυνομία έφτασε. Νομίζω ότι η επίθεση της Χρυσής Αυγής είχε άδεια από την αστυνομία, η οποία τους επέτρεψε να μας επιβληθούν.

Όταν μιλάμε για την Ελλάδα, αντί να μιλάμε για δημοκρατία πρέπει να μιλάμε για θεοκρατία. Γιατί;

- Επειδή οι νόμοι που η Εκκλησία δεν αναγνωρίζει δεν ισχύουν. Για παράδειγμα, ο νόμος για την αποτέφρωση των νεκρών εγκρίθηκε το 2005, αλλά δεν έχει εφαρμοστεί μέχρι σήμερα και ούτε ένα πτώμα δεν έχει αποτεφρωθεί στην Ελλάδα. Το αναφέρω αυτό σαν παράδειγμα για το ότι η Εκκλησία κάνει ό, τι θέλει. Αυτό σίγουρα έχει σχέση με το γεγονός ότι κερδίζει χρήματα από κηδείες, και ξέρετε, αν και η εκκλησία είναι πλούσια, σαν κάθε επιχείρηση, ποτέ δεν είναι ικανοποιημένη με τα χρήματα που παίρνει. Αυτό είναι ένα παράδειγμα, για το πως η Εκκλησία εμπλέκεται στην πολιτική.

Γιατί η Ελλάδα δεν αναγνωρίζει τις μειονότητες, ποια είναι η γνώμη σας;

- Πιστεύω ότι δεν αναγνωρίζει τις μειονότητες, γιατί αν το έκανε, θα διαπίστωνε ότι πολύ λίγοι πολίτες αυτής της χώρας θα μπορούσαν να τεκμηριώσουν ότι έχουν ελληνική καταγωγή. Όπως γνωρίζουμε από την ιστορία, δεν μιλάμε βέβαια για την επίσημη ιστορία, η πλειοψηφία των σύγχρονων Ελλήνων έχουν αλβανική καταγωγή.

Για τους Μακεδόνες, όμως, γνωρίζουμε ότι υπάρχουν 250 χιλιάδες στη βορειοδυτική Ελλάδα, αν και δεν μιλάνε τη γλώσσα τους. Δεν την μιλάνε, γιατί την συγκεκριμένη γλώσσα δεν τους επιτρεπόταν και δεν τους επιτρέπεται να την χρησιμοποιούν, ώστε να την έχουν μάθει οι νεότερες γενιές. Όπως συμβαίνει με τους μετανάστες δεύτερης γενιάς στην Ελλάδα, που τα παιδιά δεν γνωρίζουν τη γλώσσα των γονέων τους, το ίδιο συμβαίνει και με τους Μακεδόνες. Τα παιδιά των Μακεδόνων, που γεννήθηκαν τις τελευταίες δεκαετίες, δεν μαθαίνουν Μακεδονικά, επειδή οι γονείς τους αποφεύγουν να τους μιλάνε Μακεδονικά και η γλώσσα αυτή δεν διδάσκεται στα σχολεία. Το κόμμα Ουράνιο Τόξο και η κίνηση μας ενάντια στον εθνικισμό διεκδικούν η μακεδονική γλώσσα να διδάσκεται στα σχολεία στις πόλεις της βορειοδυτικής Ελλάδας, όπου υπάρχει μακεδονική μειονότητα. Ζητήσαμε και τα οδικά σήματα και τα τοπωνύμια να είναι δίγλωσσα, στα ελληνικά και στα Μακεδονικά. Αλλά η Εκκλησία είναι ενάντια σε κάθε αλλαγή, ενώ ο επίσκοπος της Θεσσαλονίκης Άνθιμος έφτασε να απειλήσει ότι αν  γίνει ραδιοφωνική εκπομπή στην μακεδονική γλώσσα, ο ίδιος και οι οπαδοί του θα πάνε και θα καταστρέψουν τον ραδιοφωνικό σταθμό και θα χτυπήσουν τους Μακεδόνες.

Η ελληνική Εκκλησία αποτελεί κομμάτι του ελληνικού κράτους και όμως, μπορεί και απειλεί ανοιχτά, χωρίς κανείς να κινείται δικαστικά εναντίον της.

Γιατί η Εκκλησία είναι τόσο εναντίον των Μακεδόνων;

- Η Εκκλησία, όπως γνωρίζουμε από την ελληνική ιστορία, είναι ο μόνος δεσμός που συνδέει τους Έλληνες μεταξύ τους. Ακόμη και κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821 εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, Έλληνες θεωρούνταν μόνο οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί, οι άλλοι δεν ήταν Έλληνες. Από τότε, για να είναι ένας Έλληνας, θα πρέπει να είναι Ορθόδοξος Χριστιανός. Αυτό αποτελεί μέρος του ελληνικού εθνικού μύθου, ο οποίος επιβλήθηκε με την  βία του στρατού. Από τότε η Εκκλησία και ο στρατός κυβερνάνε τη χώρα.

Από την άλλη πλευρά, στις αρχές του περασμένου αιώνα, η Εκκλησία αγωνίστηκε εναντίον των Μακεδόνων, οι οποίοι προσπάθησαν να κερδίσουν  εθνική αναγνώριση.  Όπως γνωρίζουμε, η πλειοψηφία των χριστιανών Μακεδόνων υποστήριζε την βουλγαρική εκκλησία, όχι το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Σύμφωνα με την ελληνική Εκκλησία, οι Μακεδόνες εκπροσωπούσαν την βουλγαρική εκκλησία και πολλοί Έλληνες, κυρίως εθνικιστές, δεν αποδέχονται τα Μακεδονικά ως μειονοτική γλώσσα και θεωρούν ότι η γλώσσα αυτή είναι βουλγάρικη, όχι μακεδονική. Δεν πιστεύουν ότι υπάρχει μακεδονική γλώσσα και είναι απρόθυμοι να δεχτούν ότι η εθνική μακεδονική ταυτότητα καταγράφεται στην ιστορία από τον 19ο αιώνα και τις αρχές του 20ου αιώνα. Είναι γνωστό ότι οι Μακεδόνες είχαν γραπτή γλώσσα και από τις εικόνες στις εκκλησίες. Αλλά οι μακεδονικές εκκλησίες καταστράφηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα.

Υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ της μη-αναγνώρισης της μακεδονικής μειονότητας και των ιδιοκτησιών των  Μακεδόνων που έφυγαν από την Ελλάδα μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο;

- Σίγουρα αυτός είναι ένας άλλος λόγος για τη μη αναγνώριση. Το ελληνικό κράτος ακόμη και σήμερα δεν επιτρέπει στους πρόσφυγες από τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο να ανακτήσουν την ιθαγένεια τους. Μετά τον πόλεμο των ετών 1946-1949,  οι Μακεδόνες που συμμετείχαν στο λεγόμενο Δημοκρατικό Στρατό, αναγκάστηκαν να φύγουν από την Ελλάδα, αλλιώς θα είχαν σκοτωθεί. Οι περιουσίες τους καταλήφθηκαν από τους Έλληνες και αυτό θεωρήθηκε σωστό.

Πλήρωσε κάποιος για αυτές τις ιδιοκτησίες;

- Δεν νομίζω ότι κατέβαλε κανείς κάτι για τα ακίνητα. Αυτές οι ιδιοκτησίες, περιήλθαν στα χέρια αυτών που τις είχαν καταλάβει, λόγω μακροχρόνιας χρήσης. Για παράδειγμα, ένας φίλος μου με μητέρα από το Κιλκίς μεγάλωσε στην Πολωνία. Ήρθε και είδε ότι στο σπίτι της μητέρας του είχαν μετακομίσει Έλληνες, αλλά έπρεπε να το τεκμηριώσει. Ξεκίνησε την δικαστική διαδικασία αλλά πέθανε προτού του επιστραφεί το ακίνητο.

Μετά από όλα αυτά που μας είπατε, μπορείτε να μας πείτε αν οι Έλληνες είναι ανεκτικοί ή όχι  προς  τους άλλους;

- Αυτό εξαρτάται από τον κάθε άνθρωπο. Συνήθως, οι άνθρωποι εδώ στην Ελλάδα  υποστηρίζουν ό, τι τους ζητούν οι ηγέτες τους. Σε σχέση π.χ. με την δημοκρατία στην Δυτική Ευρώπη, στην Ελλάδα,  δεν υπάρχει παράδοση δημοκρατίας. Για παράδειγμα στης Δυτική Ευρώπη, υπήρξε ένα κίνημα κατά της Εκκλησίας, που οδήγησε σε αλλαγή της κοινωνίας. Εδώ δεν υπήρξε ποτέ κίνημα ενάντια στην Εκκλησία και είναι μια νοοτροπία που εξακολουθεί να υφίσταται, το να συμπεριφέρονται οι ιερείς σαν πολιτικοί.

Πώς μπορείτε να αλλάξετε τη θέση του κράτους;

- Δεν πιστεύω ότι ο ελληνικός Στρατός και η Εκκλησία, στο εγγύς μέλλον, θα επιτρέψουν να αναγνωριστούν οι  μειονότητες. Είναι πολύ ισχυροί στην Ελλάδα. Ακόμη και οι επαναστατικές οργανώσεις της Αριστεράς ποτέ δεν χτύπησαν ιερείς και στρατιωτικούς, και ακόμη και οι αναρχικοί σέβονται την Εκκλησία και τον Στρατό.

Δεν είμαι αισιόδοξος.

Από την άλλη πλευρά, νομίζω ότι η Μακεδονία ποτέ δεν θα δεχθεί άλλο όνομα εκτός από το συνταγματικό της όνομα, με το οποίο αναγνωρίζεται και από τις περισσότερες χώρες του κόσμου. Όσον αφορά την Ελλάδα, αυτό είναι πρόβλημα της Ελλάδας, και όχι της Μακεδονίας. Και για λύση στο όνομα δεν είμαι αισιόδοξος, γιατί αποδείχθηκε ότι εδώ στην Ελλάδα, ακόμη και η αριστερά, η οποία θα έπρεπε να υποστηρίζει την αναγνώριση των μειονοτήτων, συντονίζεται με την επίσημη πολιτική.

Γιάννα Μποζινόβσκα 

Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στις 16 Ιουνίου 2016.

Μακεδονικό: Διπλή ονομασία η μόνη διέξοδος

Του Βαγγέλη Μυτιληναίου

 

Με αφορμή την κρίση και το τεράστιο προσφυγικό ρεύμα από τα τουρκικά παράλια προς την κεντρική και βόρεια Ευρώπη, πέρα από τον προβληματισμό για τη στάση και τη συμπεριφορά διάφορων (κυρίως πρώην ανατολικών) χωρών και γενικότερα τη στάση της ξενοφοβικής, αντιευρωπαϊκής και εθνικιστικής δεξιάς που αποτελεί ένα από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την εξέλιξη του ευρωπαϊκού πειράματος, το αίσχος της Ειδομένης που αποτελεί ντροπή για τις ευρωπαϊκές αξίες, στα καθ’ημάς αναδεικνύεται για μια ακόμη φορά, είτε με τις αναφορές διεθνών Μ.Μ.Ε., είτε με την υπόθεση της αποστροφής του λόγου του υπουργού κ. Μουζάλα και την γελοία αντίδραση του συγκυβερνώντος κόμματος, το ζήτημα – που έχει σαπίσει πια – της ονομασίας της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας».

Είτε αρέσει, είτε όχι στους διάφορους μεγαλοσχήμονες των ΜΜΕ, της εθνοκάπηλης πολιτικής μας τάξης σε ολόκληρο το πολιτικό φάσμα – όπως συνέβη πρόσφατα με το άτυπο δίκτυο «φίλων της Μακεδονίας» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο που ένωσε τα παιδιά του κομματικού σωλήνα με τους υπόλοιπους τηλεοπτικούς και ποδοσφαιρικούς αστέρες που έχουμε στείλει να εκπροσωπούν τη χώρα μας – είτε στους πωλητές φασιστικών βιβλίων και σε όλο γενικά αυτό το χυλό που κρατάει μακριά τον ελληνισμό από τη σύγχρονη εποχή εξοβελίζοντας τα «περιούσια» χαρακτηριστικά του - διότι όλοι είναι υποδεέστεροι και όλοι μας χρωστούν - ενισχύοντας την εθνική μας περιχαράκωση, στα Βαλκάνια εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες - σίγουρα πολύ πριν τη διαμόρφωση των σημερινών εθνικών συνόρων - υπάρχει σύγχρονη εθνική και γλωσσική Μακεδονική εθνική ταυτότητα, αλλά και κράτος που έχει ιδρυθεί ήδη από τη δεκαετία του 1940 στα πλαίσια της ομόσπονδης Γιουγκοσλαβίας.

Η αλλαγή στον ευρωπαϊκό χάρτη στις αρχές τις δεκαετίας του 1990 δημιούργησε χωρίς να υπάρχει ζήτημα μια ελληνική εθνική και μάλιστα ιδιαίτερα κιτς φρενίτιδα που απομόνωσε η ίδια την Ελλάδα, που θέλει να μονοπωλεί ξαφνικά την ιδιότητα μιας ταυτότητας ενός ονόματος με ιστορικές αναγωγές ξεπερασμένες, και μαζί με άλλες αφορμές αναδεικνύοντας διαρκώς πολιτικούς σε αξιώματα όπως ο πρ. Πρωθυπουργός Αν. Σαμαράς, ο Γ. Καρατζαφέρης και ο Π. Καμμένος.

Παρά την κυριολεκτικά για γέλια απόφαση του συμβουλίου πολιτικών αρχηγών το 1992 για καμία αποδοχή του όρου «Μακεδονία» ή παραγώγου κιόλας για την ονομασία του γειτονικού κράτους και το έπειτα φιάσκο του εμπάργκο, ήδη από τις συνθήκες οι αντιθέσεις άρχισαν να αμβλύνονται, να γίνονται ελληνικές επενδύσεις στη γείτονα ώσπου το 1995 με την ενδιάμεση συμφωνία συναποφασίζεται να ισχύει η ονομασία «Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας». Τα χρόνια πέρασαν, το θέμα ξεχάστηκε η Ελλάδα σύρθηκε για να μην γελοιοποιηθεί πλήρως στη θέση της σύνθετης ονομασίας μια δεκαετία αργότερα με την κυβέρνηση Κώστα Καραμανλή και το 2006, όχι με βέτο τυπικά τουλάχιστον, αλλά με συμφωνία τελικά να συζητηθεί το θέμα της ένταξης της γειτονικής χώρα στη Βορειοατλαντική Συμμαχία αργότερα με την προοπτική να έχει λυθεί το θέμα. Έκτοτε με τον όρο «Macedonia» είναι γνωστό σε όλο τον πλανήτη ότι αναφέρεται κανείς - είτε αξιωματούχος κράτους, είτε στέλεχος διεθνών οργανισμών, είτε τα Μ.Μ.Ε., είτε πρόσφυγας, είτε απλός πολίτης – στο κράτος βόρεια της Φλώρινας, της Έδεσσας και του Κιλκίς. Φυσικά είναι κοινό μυστικό ότι κάποιες εκατοντάδες χιλιάδες κατοίκων της Β. Ελλάδας είναι φορείς σε γλωσσικό αλλά και πολιτισμικό επίπεδο αυτής της κουλτούρας, ενώ πλέον μετά από έναν αιώνα βίαιης αφομοίωσης οι πιο γενναίοι εξ’ αυτών είναι οργανωμένοι σε πολιτιστικούς συλλόγους, εκδίδουν έντυπα στη γλώσσα τους, ενώ στην περιοχή εδρεύει νόμιμο μειονοτικό πολιτικό κόμμα που παίρνει μέρος σε αυτοδιοικητικό, εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Για την ιστορία ενώ με το νόμο Γεννηματά – Σκουλαρίκη επαναπατρίζονται οι πολιτικοί πρόσφυγες από τον εμφύλιο πόλεμο, ακόμη και σήμερα τον επαναπατρισμό δικαιούνται μόνο όσοι είναι Έλληνες το γένος, ενώ τακτικά το ελληνικό κράτος απαγορεύει είσοδο σε διανοουμένους, δημοσιογράφους ακόμη και καλλιτέχνες που θεωρούνται εθνικά «επικίνδυνοι».

Το Μακεδονικό αποτελεί ένα ακόμη ζήτημα που γελοιοποιεί διαρκώς την Ελλάδα και φέρνει αλλεργία στο πολιτικό προσωπικό που όπως και με τα οικονομικά όλα τα προηγούμενα χρόνια το ψέμα και η εθνική αποχαύνωση είναι τόσο πλούσια που ο παραμικρός μετριασμός τους δημιουργεί επιπλοκές στο εσωτερικό της χώρας με τις οποίες κανείς στο εξωτερικό ούτε ασχολείται, ούτε ενδιαφέρεται. Η συντριπτική πλειοψηφία των χωρών αναγνωρίζει τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» με το όνομά της και μεταξύ άλλων πολλές ευρωπαϊκές χώρες, οι Η.Π.Α., η Κίνα αλλά και η Ρωσία που τόσο αγαπούν οι ελληναράδες ορθόδοξοι ψεκασμένοι συμπολίτες μας.

Δεν γίνεται να συνεχίζουμε να ξοδεύουμε εθνικό και διπλωματικό κεφάλαιο για μια ανοησία. Μόνη λύση που θα μας γλιτώσει από το περεταίρω αδιέξοδο είναι μόνο η λύση της διπλής ονομασίας. Πρέπει να σταματήσουμε τώρα τον αυτοδιασυρμό και να πάμε σε μια επί της ουσίας συμβιβαστική λύση, δηλαδή την ελευθερία του γειτονικού κράτους να αυτοονοματίζεται και να μετέχει σε διεθνείς και υπερεθνικούς οργανισμούς και μια σύνθετη ονομασία – μια και εμείς έχουμε το πρόβλημα και όχι αυτοί – για τις διμερείς μας σχέσεις.  

Δημοσιεύτηκε στον δικτυότοπο Εκκλησία του Δήμου  στις 13 Απριλίου 2016 . Όλα τα ενυπόγραφα άρθρα αποδίδουν τις απόψεις των συγγραφέων.

Εσθλαβώθη δε πάσα η χώρα και γέγονε βάρβαρος - Γαρασδοειδής όψις εσθλαβωμένη

Του Δημήτρη Λιθοξόου

Στο έργο «Περί των Θεμάτων (DeThematibus)», του αυτοκράτορα και σημαντικού λόγιου Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου (905-959), και συγκεκριμένα στο κεφάλαιο «Έκτον θέμα Πελοπόννησος», υπάρχει το εξής απόσπασμα: «ύστερον δε πάλιν των Μακεδόνων υπό των Ρωμαίων ηττηθέντων, πάσα η Ελλάς τε και Πελοπόννησος υπό των Ρωμαίων σαγήνην εγένετο, ώστε δούλους αντ’ ελευθέρων γενέσθαι. εσθλαβώθη δε πάσα η χώρα και γέγονε βάρβαρος, ότε ο λοιμικός θάνατος πάσαν εβόσκετο την οικουμένην, υπηνίκα Κωνσταντίνος ο της κοπρίας επώνυμος τα σκήπτρα της των Ρωμαίων διείπεν αρχής, ώστε τινά των εκ Πελοποννήσου μέγα φροντούντα επί τη αυτού ευγενεία, ίνα μη λέγω δυσγενεία, Ευφήμιον εκείνον τον περιβόητον γραμματικόν αποσκώψαι εις αυτόν τουτοΐ το θρυλούμενον ιαμβείον ”γαρασδοειδής όψις εσθλαβωμένη”. ην δε ούτος Νικήτας ο κηδεύσας επί θυγατρί Σοφία Χριστόφορον τον υιόν του καλού Ρωμανού και αγαθού βασιλέως» [Constantinus Porphyrogenitus, Bonnae 1811, σελ. 53-54].

Σύμφωνα με τον Πορφυρογέννητο (ο οποίος για τη συγγραφή της ιστορίας του είχε στη διάθεσή του τα αυτοκρατορικά αρχεία) η χώρα που περιλάμβανε την Ελλάδα και την Πελοπόννησο (δύο διακριτά τότε διαμερίσματα) είχε σλαβωθεί και είχε γίνει βάρβαρη, από την εποχή που αυτοκράτορας ήταν ο Κωνσταντίνος Ε’ Κοπρώνυμος (μεταξύ των ετών 741-775) και μάλιστα κατά τη διάρκεια της μεγάλης επιδημία πανούκλας του 746-747 που έχει εξαπλωθεί παντού: «εσθλαβώθη δε πάσα η χώρα (η Ελλάς τε και Πελοπόννησος) και γέγονε βάρβαρος, ότε ο λοιμικός θάνατος πάσαν εβόσκετο την οικουμένην, υπηνίκα Κωνσταντίνος ο της κοπρίας επώνυμος τα σκήπτρα της των Ρωμαίων διείπεν αρχής».

Την πληροφορία αυτή ανέδειξε ο Jakob Philipp Fallmerayer στον πρώτο τόμο του πολύκροτου έργου του για την ιστορία της χερσονήσου του Μοριά κατά το Μεσαίωνα [Geschichte der Halbinsel Morea während des Mittelalters, 1830]. Ερμηνεύει εκεί το παραπάνω χωρίο ο Φαλμεράγιερ:

«Όσοι από τους Έλληνες της Πελοποννήσου είχαν ξεφύγει από τις προηγούμενες θύελλες, όσοι είχαν γλιτώσει από το δολοφονικό ατσάλι των Ούννων, των Αβάρων και των Σλάβων, είχαν τώρα μαζί με τους νεοεγκατεστημένους ξένους κατά μεγάλο μέρος αφανιστεί σ’ αυτή την ανήκουστη καταστροφή και η Πελοπόννησος το 747 πρέπει να έμοιαζε περισσότερο με εγκαταλελειμμένο άντρο ληστών ή με νεκροταφείο γεμάτο σήψη παρά με χερσόνησο κατοικημένη και καλλιεργημένη από ανθρώπους. Νέα πλήθη Σκλαβήνων εισέβαλαν νότια του Ισθμού, έπιασαν τις κενές περιοχές, γέμισαν όλη τη χώρα» [σελ. 220-221 της ελληνικής μετάφρασης του Παντελή Σοφτζόγλου, Αθήνα 2002].

Η αλήθεια είναι πως του Fallmerayer είχε προηγηθεί ο άγγλος ιστορικός   Edward Gibbon, ο οποίος είχε από το 1779 σχολιάσει τα προαναφερόμενα του Πορφυρογέννητου, στον ένατο τόμο της ιστορίας του ως εξής: «As   early   as   the   eighth   century, in the  troubled reign of the Iconoclasts,   Greece , and   even   Peloponnesus  , were   overrun  by  some Sclavonian bands, who outstripped the royal standard of Bulgaria. The strangers of old, Cadmus, and Danaus, and Pelops, had planted in that fruitful soil the seeds of policy and learning, but the savages of the North eradicated what yet remained of their sickly and withered roots. In this irruption, the country and the inhabitants were transformed, the Grecian blood was contaminated, and the proudest nobles of Peloponnesus were branded with the names of foreigners and slaves». Είχε μάλιστα προσθέσει «The  epitomiser  of  Strabo  likewise observes, και νυν δε πάσαν Ήπειρον και Ελλάδα σχεδόν και Μακεδονίαν, και Πελοπόννησον Σκύθαι Σκλάβοι νέμονται». [The history of the decline and fall of the Roman Empire].

Γράφοντας ο Πορφυρογέννητος για κάποιο αξιωματούχο Νικήτα από το Μόρια, που πάντρεψε την κόρη του Σοφία με το Χριστόφορο, το γιο του βασιλιά Ρωμανού, θυμάται το γραμματικό Ευφήμιο που σατίριζε τραγουδιστά τη «γαρασδοειδή εσθλαβωμένη όψη» του Νικήτα, που κόμπαζε στο παλάτι για την ευγενική πελοποννησιακή καταγωγή του. Ο λόγος της κοροϊδίας ήταν, ότι τότε θεωρούσαν στη βασιλική αυλή πως η Πελοπόννησος έβγαζε μάλλον ανθρώπους από κακή γενιά (δυσγενείς). Το «σλαβόμουτρο» ο Νικήτας, αυτή η σημαντική λεπτομέρεια της ιστορίας, δεν μπορούσε να θεωρείται ευγενής και να περηφανεύεται για την αρχαιοελληνική καταγωγή του, καθώς το 10^ο αιώνα, η Πελοπόννησος και η Ελλάδα ήταν βάρβαρες χώρες, για τους  κωνσταντινουπολίτες άρχοντες.

Εδώ έχει ενδιαφέρον να δούμε τη θέση που παίρνει επί του προκειμένου, ένας μεγάλος μεσαιωνοδίφης του 19^ου αιώνα, ο Charle Hopf. Ο Φραγκίσκος Ζαμβάλδης μετέφρασε σε καθαρεύουσα ένα τμήμα από το έργο του Χοπφ και το δημοσίευσε το 1872. Ο Hopf γράφει, για την πανούκλα του 746-747, πως υπήρξε ένα τρομερό θανατικό που ήρθε από τη Σικελία και την Καλαβρία κι έπεσε πάνω στην Πελοπόννησο (πρώτα στη Μονεμβασία), στην Ελλάδα και στα νησιά. Ο λοιμός «αφήρπαζεν άπαν το πλήθος» και «μόνον ολίγοι εσώθησαν», «φεύγοντες από των λοιμοβλήτων χωρών». Και συνεχίζει συνδέοντας το λοιμό με το σλάβικο εποικισμό της χώρας:

«Καθ’ ον χρόνον ο λοιμός κατερήμου πάσαν την οικουμένην, η Ελλάς και η Πελοπόννησος, κατά Κωνσταντίνον Πορφυρογέννητον ”εσθλαβώθη (πάσα η χώρα) και γέγονε βάρβαρος”. Το «”εσθλαβώθη” όπερ είναι διά τον Φαλμεράυρ άλλο και κύριον στήριγμα της θεωρίας του, υπελήφθη μεν συχνά ως η υποδούλωσις της χώρας^. αλλά εκτός τούτου ότι ανίσταται οίκοθεν το ζήτημα, τίνες υπήρξαν οι τότε καταδουλώσαντες – όχι βέβαια οι Βυζαντινοί – ο αυτοκρατορικός συγγραφέας παρέσχει παρευθείς την μαρτυρίαν, ότι ομιλεί περί πραγματικού εκσλαβισμού, δηλαδή, περί της εισβολής και της εποικίσεως βαρβάρων Σλάβων εν Ελλάδι και Πελοποννήσω. Διά τούτο ο περίφημος Γραμματικός Ευφήμιος απεχαιρέτησε τον Πελοποννήσιον Νικήταν, τον υπανδρεύσαντα την εαυτού θυγατέρα μετά του αυτοκρατορικού ηγεμόνος Χριστοφόρου (τελευτήσαντος τω 931) και καυχωμένου επί τη ευγενεία, ή μάλλον επί τη αγενή αυτού καταγωγή, διό του πολυθρυλλήτου σκωπτικού στίχου. “γαρασδοειδής όψις εσθλαβωμένη” (κατά τον Φίνλαυ γαϊδαροειδής). Όλαι αι προσπάθειαι του ερμηνεύσαι άλλως πως ταύτην την λέξιν, π.χ. facies in servitutem redacta (όψις δεδουλωμένη) είναι τόσο εσφαλμέναι, ώστε είναι θαυμαστόν πως ηδυνήθη τις να καταφύγη εις ταύτας. Η Πελοπόννησος εσθλαβώθη^. αυτό είναι αναντίρρητον^. άρχων τις πελοποννήσιος, υπερήφανος διά τους προγόνους του, ελοιδορήθη υπό φιλοπαίγμονος ανδρός διά την σλαβικήν καταγωγήν του και τον ουκέτι εξαλειφθέντα σλαβικόν τύπον» [Καρόλου Χοπφ, Οι Σλάβοι εν Ελλάδι, 1872, σελ. 27-28].

Ο γερμανός ιστορικός Ferdinand Gregorovius, στον πρώτο τόμο του έργο του για τη μεσαιωνική ιστορία των Αθηνών [Geschichte der Stadt Athen im Mittelalter, 1889, σελ. 111-114, 150], σχολιάζοντας τα προαναφερόμενα από το βυζαντινό αυτοκράτορα γράφει: «Η άποψη των βυζαντινών εθνογράφων ήταν, ότι τα κενά που δημιουργήθηκαν στο πληθυσμό της ελληνικής στεριάς από εκείνη τη φοβερή επιδημία αναπληρώθηκαν από έναν ιδιαίτερα μαζικό εποικισμό Σλάβων». Προσθέτει επίσης πως εκείνα τα χρόνια «σε μια έκθεση που συνέταξε μια μοναχή για το ταξίδι του (επισκόπου) Wilibald ανάμεσα στο 722 και 725, χαρακτηρίζεται η ακτή της Αργολίδας, όπου βρίσκεται η Μονεμβασία ως tera slavinica».  Παραπέμπει, όπως οGibbon, στο σχόλιο της επιτομής του Στράβωνα «νυν πάσαν Ήπειρον και Ελλάδα και Πελοπόννησον και Μακεδονίαν Σκύθαι Σλάβοι νέμονται» και καταλήγει λέγοντας πως «ο Κωνσταντίνος Πορφυρογέννητος διηγείται για έναν επιφανή άνδρα, το Νικήτα Ρενδάκιο από την Πελοπόννησο, ο οποίος συμπεθέρεψε με τον οίκο του αυτοκράτορα Ρωμανού Λεκαπηνού και που ήταν περήφανος για την ελληνική καταγωγή του, ότι η σλάβικη φυσιογνωμία του προκάλεσε τους σαρκασμούς του βυζαντινού γραμματικού Ευφήμιου» [βλ. τις σελίδες 143-144 και 183 της μετάφρασης του Άγ. Τσάρα (1990)].

Ένας ακόμα γερμανός ιστορικός, ο Gustav Friedrich Hertzberg, γράφει για εκείνους τους βυζαντινούς άρχοντες που «προυκάλουν ενίοτε το σκώμμα και αυτών των εν Κωνσταντινουπόλει επί τη αξιώσει αυτών ως καταγομένων υπό των αρχαίων Ελλήνων». Και στέκεται με τη σειρά του στην περίπτωση του Νικήτα. Ο νεαρός δεσπότης Χριστόφορος, γιος του αυτοκράτορα Ρωμανού του Λεκαπηνού (του πεθερού και συμβασιλέα του αυτοκράτορα Πορφυρογέννητου), το 923 παντρεύτηκε τη Σοφία, την κόρη του πατρικίου Νικήτα του Πελοποννήσιου. Ο Νικήτας ήταν τόσο περήφανος για την «ψευδοελληνική καταγωγή» του ώστε έκανε το γραμματικό Ευφήμιο να τον χλευάσει τραγουδιστά, με το σκωπτικό στίχο για τη «σλάβική όψη». Το «verschmitztes Slavengesicht» του Hertzberg για το «γαρασδοειδής όψις εσθλαβωμένη» [βλ.Geschichte Griechenlandsseit  dem  Absterben des   antiken   Lebens   bis   zur Gegenwart, πρώτος τόμος, 1876, σελ. 253], ο μεταφραστής Παύλος Καρολίδης το αποδίδει σωστά με το καθαρευουσιάνικο «η επίτριπτος αυτού Σλαυική όψις» [βλ. σελ. 341-342 του πρώτου τόμου της μετάφρασης της Ιστορίας της Ελλάδος του Χέρτσβεργ]. Αυτό το αρχαιοελληνικό «επίτριπτος», ο Γιάνναρης το ερμηνεύει στο λεξικό του με το κατανοητό «τετραπέρατος, παμπόνηρος, κατεργάρης», μεταφορικά [σελ. 847 του Μικρού Θησαυρού της Ελληνικής Γλώσσης].

Η ταύτιση του «γαρασδοειδή» με το «γαϊδουρινή» είναι άσχετη. Ο E. Sophocles που προτείνει αμήχανα το «ονώδης» βάζει δίπλα του σωστά και ένα ερωτηματικό (?) [Greek lexiconof the Roman and Byzantine periods, 1900, σελ. 325].

O σλαβολόγος Franz Miklosich το«γαρασδοειδή» το συνδέει με το γοράσδος, που είναι το παλαιοσλαβικό gorazdo και ερμηνεύει το τελευταίο με το λατινικό   peritus [Lexicon Palaeoslovenico, 1865, σελ. 137 & Etymologisches Wörterbuch, 1886, σελ. 73], που σημαίνει «έμπειρος» [Κουμανούδης, Λατινοελληνικόν Λεξικόν, 1884, τομ. Β’ σελ. 145].

Ο κορυφαίος γλωσσολόγος Gustav Mayer, αποδίδει το στιχάκι στα γερμανικά ως «mitschlauem Gesicht” (με πονηρό πρόσωπο) [Neugriechische  Studien ΙΙ, 1894, σελ.20]. Ο γερμανός σλαβολόγος του μεσοπολέμου  Max  Vasmer μεταφράζει το «γαρασδοειδής όψις εσθλαβωμένη» σαν «verschmitzt aussehendes Slavengesicht» ή κάποιος που έχει τετραπέρατο σλάβικο πρόσωπο ή σλάβικη πανούργα φάτσα [Die Slaven in Griechenland, 1941, σελ. 15].

Ο σλαβολόγος Φαίδων Μαλιγκούδης, σημειώνει πως παραλλαγές του σλαβικού επιθέτου gorazdu (πονηρός), υπάρχουν σήμερα στις  ανατολικές και δυτικές σλάβικες γλώσσες, όχι όμως στις νότιες [Σλάβοι στη μεσαιωνική Ελλάδα, 1988, σελ. 64]. Για το Νικήτα Ρεντάκιο, υπογραμίζει επιπλέον πως το επώνυμό του είναι σλαβικό και προέρχεται από το rediti, που σημαίνει βάζω σε σειρά, σε τάξη, κυβερνώ. Άρα «ρεντάκης» είναι ο «κυβερνήτης» [σελ. 84, 123].

Το επώνυμο Ρεντάκης σώζεται σήμερα στα χωριά Πενταπλάτανος και Μελίσσι στην περιοχή Γιαννιτσών.

Ανθρώπινη και κατανοητή είναι για μας, η συμπεριφορά του σλαβικής καταγωγής άρχοντα Νικήτα Ρεντάκη, που θεωρούσε εαυτόν απόγονο των αρχαίων Ελλήνων και καμάρωνε γι’ αυτό. Η διαφορά του χτες και του σήμερα είναι, πως μια τέτοια στάση υπήρξε κατά το μεσαίωνα αφορμή για να σπάσουν πλάκα (ή να κάνουν καζούρα, επί το ρωμαιϊκότερο), ενώ στις μέρες τον κάθε Νικήτα τον παίρνουν στα σοβαρά και τον τιμούν για την «ευγενική» καταγωγή του.

Δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του Δημήτρη Λιθοξόου στις 17-11-2010.